Urlop okolicznościowy: kiedy i komu się należy?

Ogólne zasady dotyczące urlopu okolicznościowego

Urlop okolicznościowy to krótki, płatny przerywnik, który jest udzielany pracownikom w celu umożliwienia im udziału w ważnych dla nich wydarzeniach życiowych, takich jak ślub, narodziny dziecka czy pogrzeb bliskiego. Polskie prawo bardzo precyzyjnie reguluje kwestie związane z tym rodzajem nieobecności w pracy, określając m.in. przysługujące uprawnienia, warunki ich przyznawania oraz sposób używania.

Kiedy przysługuje urlop okolicznościowy?

Według Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje prawo do urlopu okolicznościowego w następujących przypadkach:

1. zawarcie małżeństwa - do 2 dni,
2. narodziny dziecka - 1 dzień,
3. pogrzeb najbliższej osoby (małżonek, dzieci, rodzice) - do 2 dni.

Jednak nie tylko te przypadki są przewidziane w prawie. W zależności od regulaminu pracy danego zakładu lub umowy zawartej między pracownikiem a pracodawcą, urlop okolicznościowy może być przyznany także z innych powodów, takich jak np. ważne uroczystości rodzinne czy religijne.

Komu przysługuje urlop okolicznościowy?

Prawo do skorzystania z urlopu okolicznościowego mają wszyscy pracownicy na podstawie umowy o pracę, niezależnie od czasu i rodzaju umowy (pełny etat, pół etatu, umowa terminowa). Nie ma tu znaczenia także staż pracy czy wcześniejsza historia zatrudnienia.

Procedury i formalności związane z urlopem okolicznościowym

Zgłaszanie wniosku o udzielenie urlopu

Aby skorzystać z urlopu okolicznościowego, pracownik powinien zgłosić ten fakt swojemu przełożonemu na piśmie przed planowanym dniem nieobecności lub jak najszybciej, jeśli okoliczność zaistniała spontanicznie. Wniosek powinien zawierać przyczynę urlopu oraz długość trwania.

Warto wiedzieć, że nie ma praktycznie żadnej możliwości odmowy przez pracodawcę udzielenia tego urlopu. Jednakże reguły dotyczące zgłaszania wniosku mogą być różne, np. każdy zakład pracy może ustalić własny tryb i sposób ich składania.

Dokumenty potwierdzające prawo do urlopu

Pracodawca może wymagać przedstawienia dokumentów potwierdzających uprawnienie do urlopu okolicznościowego. Najczęściej wymagane są:

• Zaświadczenie o zawarciu małżeństwa (np. odpis aktu małżeństwa),
• Zaświadczenie o narodzinach dziecka (np. odpis aktu urodzenia),
• Odpis z aktu zgonu oraz stosunek pokrewieństwa z zmarłą osobą w przypadku6 pogrzebu najbliższej osoby (rodzeństwo też).

Część urlopu a zmiana pracodawcy

Jeśli zmieniasz pracę w trakcie urlopu okolicznościowego, istnieje kilka kwestii, na które warto zwrócić uwagę:

Kumulacja czasu na urlop okolicznościowy

Nie ma przeciwwskazań, aby w trakcie przejścia z jednego zakładu pracy do innego korzystać z pozostałej części urlopu okolicznościowego. Przykładowo, jeśli dwa dni przed końcem obowiązków u swojego dotychczasowego pracodawcy bierzesz ślub, możesz przyjąć dalsze dni urlopu od nowego pracodawcy.

Prawa i obowiązki związane z urlopem okolicznościowym

Zmiana miejsca pracy nie wpływa na uprawnienia dourlopu okolicznościowego. Tak więc zarówno prawdziwy poprzedni, jak i obecny pracodawca mają obowiązek udzielić go i wynagrodzić za jego czas:

• w tym samym roku – łączne czas dostępnej przerwy nie może być jednak większa niż 2 dni dla zawarcia małżeństwa i 1 dzień dla narodzin dziecka,
• nowy pracodawca powinien brać pod uwagę zastosowane dni po wcześniejszym miejscu pracy (np. korzystając z dokumentacji własnych zwierzchników).